Lubartów, październik 2020
Dochody, inwestycje, dotacje z UE
Pismo samorządu terytorialnego „Wspólnota”, po raz kolejny publikuje swoje rankingi.
Ranking dochodów JST per capita w 2019 (zamożność)
Autorzy zaznaczają, że pominięte zostały wpływy z dotacji celowych. Zwłaszcza w okresie intensywnego korzystania z funduszy unijnych dotacje mają chwilowy, ale silny wpływ na wielkość dochodów. Wpływ wielkiej dotacji inwestycyjnej potrafi wywindować samorząd bardzo wysoko w rankingu. Jest to jednak awans chwilowy (incydentalny) i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności budżetu. Wydaje się więc, że uwzględnienie tylko dochodów własnych i otrzymywanych subwencji lepiej oddaje hasło naszego rankingu („zamożność”). Dochody zostały również skorygowane o tzw. janosikowe oraz skutki zmniejszenia stawek, ulg i zwolnień w podatkach lokalnych.
Na pierwszy rzut oka sytuacja jest niezła. Na drugi – niekoniecznie. Na wzrost dochodów wpływa powierzenie obsługi programów socjalnych (np. 500+). Odnotowuje się również spadek nadwyżki operacyjnej w większości JST (różnica dochodów bieżących i wydatków bieżących) i rosnąca liczba samorządów z deficytem operacyjnym. Rosną również koszty pracy i – o czym już pisaliśmy - koszty wykonywania zadań oświatowych, które rosną szybciej niż wielkość subwencji oświatowej, więc samorządy muszą pokrywać różnicę ze środków własnych.
Powiat lubartowski w 2019 roku zajmuje 230 miejsce na 314 z dochodem 754,56 zł. Najwyżej sklasyfikowany został Powiat człuchowski - 1550,76 zł, najniżej – łomżyński 445,55 zł.
Wśród miast powiatowych Lubartów zajął 153 miejsce wśród 267 z kwotą 3168,99 zł. Pierwsze miejsce zajmują Polkowice - 7072,59 zł. Ostatnie (267) Kazimierza Wielka - 2585,73 zł.
Gmina Lubartów z miejscem 1488 - 2737,13 zł. Najwyżej sklasyfikowany wśród gmin wiejskich Kleszczów 37679,45 zł, najniżej na 1537 miejscu Sary Brus - 2361,66 zł.
Liderzy samorządowych inwestycji
Pod uwagę jest brana całość wydatków majątkowych poniesionych w ciągu ostatnich trzech lat (w tym przypadku 2017-2019).
Jak piszą autorzy: W ten sposób chcemy uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu. Wydatki inwestycyjne, zwłaszcza z mniejszych jednostkach, cechują się znaczną cyklicznością. W poszczególnych latach mogą być bardzo wysokie, co wiąże się z realizacją ważnej inwestycji, by potem okresowo spadać do znacznie niższego poziomu.
To także, niestety, powoduje, że nie możemy porównać roku do roku. To, co właściwie można przypuścić, to zmniejszenie tych wydatków w roku 2020. Na co niewątpliwie będzie miała wpływ pandemia.
Jeśli chodzi o strukturę wydatków, to niewiele się zmieniło. Na pierwszym miejscu transport, który w skali wydatków majątkowych wszystkich szczebli samorządowych pochłonął w 2019 r. aż 45 proc. wszystkich środków. Na drugim miejscu jest gospodarka komunalna – 13 proc., a licząc z wydatkami o bardzo podobnym charakterze, które możemy znaleźć w innych miejscach klasyfikacji budżetowej – nawet ponad 17 proc. Gdybyśmy dodali do tego inwestycje spółek komunalnych, np. w wodociągi i kanalizację oraz w gospodarkę odpadami, wyszłoby jeszcze więcej. Na trzecim miejscu są inwestycje w oświatę (ok. 8,5 proc. wszystkich wydatków majątkowych).
Warty odnotowania jest wzrost wydatków związanych z ochroną jakości powietrza i ochroną klimatu oraz dotacje celowe ze źródeł krajowych na budowę dróg lokalnych.
Lista powiatów obejmuje 314 jednostek. Powiat leszczyński zajmujący pierwsze miejsce w rankingu odnotowuje średnie wydatki inwestycyjne per capita w latach 2017–2019 (w zł) - 658,81. Powiat górowski, zajmujący ostatnie miejsce – 33,40 zł. Powiat lubartowski – 249,10 zł na 79 miejscu.
Ranking miast powiatowych obejmuje 267 jednostek. Analogicznie, jak w przypadku powiatów: Polkowice, sklasyfikowane na 1 miejscu - 2363,08 zł, Sejny – 181,69 zł. Lubartów na miejscu 128 - 687,17 zł. Wyżej, niż poprzednio, kiedy zajmował 179 miejsce.
Gminy wiejskie obejmuje ranking 1537 jednostek. Wydatki w najbogatszej gminie Kleszczów – 14659,54 zł. Najgorzej w Łaniewie - 61,41 zł. Gmina Lubartów na 72 miejscu - 1666,90 zł.
Wydatki ze środków UE
Jeśli chodzi o metodologię: wartość wszystkich dotacji unijnych pozyskanych przez samorządy w latach 2014– 2019, bez rozróżnienia na dotacje inwestycyjne i związane z wydatkami bieżącymi. Wynik podawany jest w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W przypadku miast na prawach powiatu do wyniku obliczonego na podstawie budżetu dodane zostały informacje o dotacjach pozyskanych bezpośrednio przez spółki komunalne (informacje te pochodzą z ankiet rozsyłanych przez „Wspólnotę” przy okazji przygotowywania rankingu wydatków inwestycyjnych).
Jak piszą autorzy: Wśród miast wojewódzkich stolice regionalne z Polski Wschodniej zajmują cztery pierwsze pozycje rankingu. Ze wschodniej Polski pochodzą także liderzy rankingów w kategoriach: miasta na prawach powiatu oraz miasta powiatowe. Kolejny przykład tego zjawiska to województwo podlaskie, zajmujące pierwsze miejsce wśród samorządów wojewódzkich, oraz zlokalizowane we wschodniej Polsce 4 spośród pierwszych 5 powiatów w rankingu.
Także tu nie mamy podziału na poszczególne lata.
Powiat lubartowski zajął 140 miejsce wśród 314 z wydatkami 277,77 zł per capita w latach 2014 – 2019.
Pierwsze miejsce zajmuje powiat przasnyski - 1893,30 zł, ostatnie – sochaczewski z wydatkami na poziomie 14,74 zł.
Miasta powiatowe: Lubartów zajmuje 30 miejsce z kwotą 1448,53 zł (na 267 miejsc). Pierwszy w rankingu Biłgoraj - 2840,14 zł, ostatnie Koło – 42,18 zł.
Gmina Lubartów – miejsce 232 z kwotą 1903,07 zł (na 1538 miejsc). Pierwsze w rankingu Ożarowice - 7017,95 zł, ostatnie Mieścisko – 0 zł.
